Akten burgerlijke stand
De burgerlijke stand werd in onze gewesten ingevoerd in 1796 onder Frans bewind. Voortaan moesten gemeenten akten van geboorte, huwelijk en overlijden bijhouden in registers. Deze registers werden in tweevoud opgesteld waarbij het tweede exemplaar bestemd was voor de rechtbank van eerste aanleg. Nadien werden de dubbels door de rechtbank overgedragen aan het Rijksarchief. In 2019 werd DABS ingevoerd en sindsdien worden alle akten digitaal en centraal in één register bijgehouden door de federale overheid.
Inhoud
De akten van de burgerlijke stand zijn een belangrijke bron voor genealogisch onderzoek. Geboorteakten bevatten in de eerste plaats de naam en voornaam van het kind, geboorteplaats- en geboortedatum. Van de ouders worden doorgaans hun leeftijd, geboorteplaats, beroep en woonplaats vermeld. Op die manier kan de onderzoeker steeds een generatie teruggaan in de tijd en een stamboom opstellen. Verder worden ook de getuigen bij de geboorteakte vermeld.
Huwelijksakten vermelden niet enkel de naam van het echtpaar, maar ook de namen van de ouders en de getuigen. In overlijdensakten is ook nog informatie over de (eventuele) echtgenoot of echtgenote terug te vinden.
Het stadsarchief van Diest bewaart niet enkel de registers van de burgerlijke stand van Diest, maar ook van de huidige deelgemeenten Deurne, Kaggevinne, Molenstede, Schaffen en Webbekom.
Raadpleegbaarheid
De openbaarheid van de registers van de burgerlijke stand wordt bepaald door de wet van 21 december 2018 en het KB van 31 maart 2021 betreffende afschriften en uittreksels van de burgerlijke stand en raadpleging voor genealogische, historische of wetenschappelijke doeleinden. Geboorteakten worden na 100 jaar openbaar, huwelijksakten na 75 jaar en overlijdensakten na 50 jaar.
De registers van de burgerlijke stand zijn (nog) niet doorzoekbaar via de functies “vrij zoeken” en “geavanceerd zoeken”. De akten kunnen doorzocht worden door te bladeren door de boomstructuur. De akten worden per gemeente chronologisch weergegeven. Door op de pijltjes te klikken, wordt het volgende niveau zichtbaar. Zo kan er verder geklikt worden tot op het niveau van het beeld.
Verder zijn ook de indexen (jaarlijkse en/of tienjaarlijkse) tafels een bijkomende manier om sneller de akten te doorzoeken. De indexen verwijzen naar het jaar, boek en de pagina waar de akte van de gezochte persoon kan worden teruggevonden.
Bevolkingsregisters
Net zoals de akten van de burgerlijke stand werden ook de bevolkingsregisters op het einde van de 18de eeuw, onder Frans bewind, ingevoerd in onze gewesten. Aanvankelijk werd deze verplichting niet overal even consequent toegepast. Vanaf de volkstelling in 1846 en de wet van 2 juni 1856 werden de tienjaarlijkse volkstellingen opnieuw verplicht. Ze vonden hun neerslag in de bevolkingsregisters. Vanaf 1962 werden ook de “huiskaarten”, in Diest bekend als de “stratenfiches”, ingevoerd. Per woning werd één kaart opgesteld. De kaarten werden geordend per straat. De wet van 19 juli 1991 verving de oorspronkelijke wet van 1856.
Inhoud
Bevolkingsregisters zijn een basisbron voor genealogisch onderzoek. De registers vermelden per woonst de namen en voornamen van het gezinshoofd en alle inwonenden, geboortedatum en –plaats, geslacht, de verwantschap met het gezinshoofd, burgerlijke staat, nationaliteit, beroep, datum van inschrijving en schrapping, vorige en volgende woonplaats, plaats en datum van overlijden. Het is dus ook een goed hulpmiddel om de gezinssamenstelling na te gaan.
Het stadsarchief bewaart de bevolkingsregisters van Diest (vanaf 1810), Deurne (vanaf 1860, enkel een index beschikbaar), Kaggevinne (vanaf 1921), Molenstede (vanaf 1921), Schaffen (vanaf 1915) en Webbekom (vanaf 1911).
Raadpleegbaarheid
Bevolkingsregisters ouder dan 120 jaar zijn vrij raadpleegbaar. Registers jonger dan 120 jaar kunnen geraadpleegd worden voor genealogisch onderzoek, na het doorlopen van een administratieve procedure zoals bepaald door het KB van 5 januari 2014.
De registers zijn (nog) niet doorzoekbaar via de functies “vrij zoeken” en “geavanceerd zoeken”. Vooraleer te bladeren door de boomstructuur is het aangeraden om de bijhorende alfabetische index te raadplegen. De index verwijst door naar het juiste boek en de pagina. De indexen zijn echter niet voor alle registers bewaard, wat het zoeken soms omslachtiger maakt.
Gazette van Diest
De Gazette van Diest is een rijke bron van informatie over de geschiedenis van Diest, het Hageland en (Vlaams-)Brabant. Het katholieke blad verscheen vanaf 1864 tweemaal per week op woensdag en zaterdag. Van 1864 tot 1880 werd het gedrukt door De Winter, nadien door Uten.
Inhoud
De Gazette is een rijke bron van informatie over allerlei onderwerpen: van de gemeentelijke politiek, evenementen tot sportaangelegenheden en –uitslagen, aangevuld met een grote hoeveelheid annonces die een goede weerspiegeling geven van de handel en nijverheid in Diest en het ommeland.
Het stadsarchief bewaart een vrij volledige reeks van de Gazette: 1864-1868, 1870-1914, 1918-1940, 1944-1945, 1948-1957.
Raadpleegbaarheid
Alle kranten zijn vrij raadpleegbaar en bovendien full text doorzoekbaar. In plaats van de krant fysiek te moeten doorbladeren, kan er doelgericht a.d.h.v. trefwoorden gezocht worden. Dit versnelt en vergemakkelijkt het zoekproces.